انتخابات افغانستان و مشکل کمبود برگه های رای

ذبیح الله نوری

انتخابات شانزده هم حمل سال 1393 عليرغم چالش های امنيتی با حضور گستردهء مردم افغانستان سپری شد. باآنکه طالبان و گروه های تروريستی شان تهديد های زيادی برای تخريب انتخابات و به چالش کشيدن اين روند داده بودند، اما مردم افغانستان با حضور پررنگ و بی سابقهء شان درين پروسه ملی سيلی محکمی بر روی دشمنان وطن و مردم کوبيدند.
قبل ازانتخابات علاوه بر تشويش از امنيت انتخابات، تشويش ديگری که بيشتر مردم وبه ويژه نامزدان انتخابات را دامن گير بود، همانا مسئلهء تقلب درانتخابات بود. بيشتر کارشناسان و احزاب سياسی مخالف حکومت رئيس جمهور را به مداخله درامور انتخابات و مهندسی کردن نتايج آن متهم ميکردند. باآنکه رئيس جمهور کرزی همواره بر انتقال مسالمت آميز قدرت سياسی و عدم مداخله درامور انتخابات تاکيد داشته است، اما ازاينکه انتخاب نهايی اعضای کميسيون های دوگانهء مستقل انتخابات و شکايت های انتخاباتی توسط شخص رئيس جمهور، البته پس از معرفی کميتهء گزينش، صورت گرفته بود، استقلاليت کميسيون درمواردی تحت پرسش ميرفت.

رسانه های داخلی و خارجی همه و همه اشتراک وسيع مردم درين پروسه را ستوده ونقش مردم را درتعيين زعيم آينده کشورشان مهم تعريف کرده اند. ظاهراً درپايان اين روزتاريخی نامزدان رياست جمهوری نيز از روند انتخابات ابراز خوشنودی کرده و حتی برخی از نامزدان به رئيس جمهور کرزی برای مديريت اش از اين روند تبريکی نيز اظهار داشته اند.

و اما چالشی که درروزهای آينده پيش بينی ميشود، همانا پذيرش نتيجهء نهايی انتخابات است. با آنکه کميسيون مستقل انتخابات تاکيد بيش از حد برای آماده گی کامل برگزاری اين روند داشت، ولی طوريکه ديده شد کميسيون متذکره درين خصوص محاسبهء دقيق ننموده و ضعف مديريتی اين نهاد برای تهيه برگه های کافی رای دهی باعث آن شد که تعدادی زيادی از مردمان کشور درمناطق مختلف از حق رای شان محروم شوند.

درحال حاضر توجه رسانه ها و کارشناسان بيشتر روی سهمگيری مردم و روحيه آنها بخاطر اشتراک درين پروسه متمرکز است و به مسئلهء کمبود برگه های رای دهی کمتر پرداخته شده است، اما همينکه نتايج نهايی اعلام شود، بيشتر نامزدان اين موضوع را باخيلی جديت مطرح خواهند کرد.پيگيری اين مسئله علاوه برضعف مديريتی کميسيون مستقل انتخابات، استقلاليت اين نهاد، سرتاسری بودن انتخابات و حتی نتايج نهايی را ميتواند به چالش بکشاند.

هرگاه کميسيون آماری دقيقی از تعداد رای دهنده گان درمحلات و مراکز رای دهی نداشت که به اساس آن برگه ها را ميفرستاد، پس برای جلوگيری از احتمال کمبود برگه های رای دهی بائيست برگه های بيشتر از حد تخمين را به مراکز مختلف ميفرستاد. و هرگاه کمژسيون ازقبل ميدانست که دچار کمبود برگه های رای دهی خواهد شد،  ميبائيست اين معضل را با مردم از طريق رسانه ها شريک ميساخت. کميسيون مستقل انتخابات استدلال ميکند که درهرمحل رای دهی 600 برگه رای دهی فرستاده است. يک محاسبهء خيلی ابتدايی ميتواند ثابت کند که اين ادعای کميسيون نادرست است. چون هرگاه فرض کنيم دادن رای برای هررای دهنده حداقل يک دقيقه وقت بگيرد،(البته بادرنظرگيری اين واقعيت که تمامی کارها توسط اشخاص با قلم و کاغذ به پيش برده ميشود، و هيچ کامپيوتر يا دستگاه الکترونيکی درکارنيست)  پس دريک ساعت، تعداد 60 نفر رای خواهند داد. که اين رقم درمدت 10 ساعت مساوی به همان محاسبهء کميسيون که 600 برگه برای 600 نفررای دهنده درمدت 10 ساعت است، ميشود. و اما طوريکه گزارش شده است، دربرخی محلات رای دهی، برگه های رای حتی در حدود ساعت های 11 بجه قبل ازظهرتمام شده و مردم نتوانستند از حق رای شان استفاده کنند.  حالانکه ميشود با يک ديد کاملاً خوشبينانه پذيرفت که واقعاً اين مشکل آنی بوده و هيچ غرضی درين ميان درکار نبوده است، مسئلهء که تعدادی قابل ملاحظهء شهروندان کشور از حق رای شان محروم شدند، آيا اصل سرتاسری بودن انتخابات را تحت پرسش نميبرد؟

و نکتهء آخر که حتی ميتواند استقلاليت کميسيون و نتايج انتخابات را به چالش بکشاند، اينست که اگر اين مسئله تصادفی بوده است پس چطور ميشود که برگه های رای دهی بيشتر در ولايت های شمال و غرب کشورو درجاهای کمبود شود که نامزدان پيشتازو رقبای نامزد متهم به داشتن حمايت حکومت شانس رای آوردن را داشتند. هرگاه نامزدی که توانسته باشد نزديک به 50  درصد آرا را از آن خود کرده باشد، ادعا کرده ميتواند که درصورت عدم کمبود برگه های رای درمحلات رای دهی ميتوانست برندهء انتخابات دردور نخست انتخابات باشد. و اگر نتايج نهايی چنان شود که بيشتر ازيک نامزد نزديک به 50 درصد آرا را کسب کرده باشد، پس اين موضوع چالش های جدی رادرپذيرش نتايج نهايی ببار خواهد آورد. جديت در پيگيری اين مسئله ميتواند کميسيون را به سازماندهی کردن تقلب درانتخابات متهم سازد، و طوريکه درشبکه های اجتماعی ديده ميشود، تعداد زيادی ازشهروندان اين کار کميسيون مستقل انتخابات را به "انفجارو انتحار درمراکزرای دهی" نسبت داده اند. باپيگيری اين موضوع همچنان اتهام های مداخلهء حکومت درکميسيون مستقل انتخابات دوباره تازه شده، استقلاليت کميسيون را يکبارديگر تحت پرسش ميبرد. کمبود برگه های رای که کميسيون آنرا کوچک نمايی کرده و مشکل جزئی تکنيکی مينامند، درآيندهء نه چندان دور به خاموشی قبل از طوفان تبديل خواهد شد.

این مطلب نخست درسایت آرمان ملی با سرخط  (انتخابات، اشتراک مردم و چالش پيش روی کميسيون مستقل انتخابات) به نشر رسیده است.